Het beeld van de grammatica dat de meesten van ons hebben, is de weerslag van een zeer analytische omgang met de grammatica: de zinsontleding zoals wij die allemaal op school hebben moeten beoefenen; dit is de mannelijke kant van de grammatica. Het is belangrijk dat we op zoek gaan naar de vrouwelijke kant van de grammatica: opnieuw verbinden: klanken en letters tot klank- en lettergrepen, lettergrepen tot woorden, woorden tot zinnen, zinnen tot alinea’s, alinea’s tot hoofdstukken, hoofdstukken tot dichtwerken, epen, essays, romans enz. De grammatica was vroeger niet alleen zinsontleding, maar hield ook in dat de student zich bezighield met literatuur. In onze tijd wordt de grammatica als een op zichzelf staand vakgebied binnen de taalwetenschap behandeld. Maar tot ver in de 18de eeuw was de grammatica deel van een groter geheel, namelijk de zeven vrije kunsten: grammatica, retorica, dialectica, arithmetica, geometria, astronomia en musica. De rode draad is de zoektocht naar de werkzaamheid van ‘de onzichtbare hand’ en naar ‘het onzichtbare gelaat’ dat bij deze hand hoort. Frits Burger (1953) is Oudgermanist, psychosociaal werker en werkzaam in de gehandicaptenzorg. Van zijn hand is eerder verschenen Biografie en verhaal: verhalen die licht werpen op de levensloop (Christofoor, 2008) en de serie Taal Stroomt, waarvan delen 1 t/m 3 in eigen beheer werden uitgegeven. De gecorrigeerde herdrukken daarvan, dit deel 4 en volgende delen verschijnen bij Uitgeverij Oorsprong (waarvan deel 5 De bijen en het woord in voorbereiding is).